Χαλκιδική - Μία πρώτη ματιά

Μία μεγάλη χερσόνησος της Μακεδονίας μεταξύ δύο κόλπων, του Θερμαϊκού και του Στρυμονικού, προεκτείνει τρεις μικρότερες χερσονήσους: την Κασσάνδρα (Φλέγρα ή Παλλήνη) προς δυσμάς, τη Σιθωνία (Λογγός ή Λογκού) στη μέση, μεταξύ του Τορωναίου και Σιγγιτικού κόλπου και το Άγιο Όρος (Ακτή ή Άθως) προς ανατολάς. Τα τρία αυτά "πόδια" συντελούν στο να έχει η Χαλκιδική μοναδική σχηματικά ιδιορρυθμία, αλλά και το μεγαλύτερο μήκος ακτών (550 χιλ. περίπου) από όλους τους χερσαίους νομούς της Ελλάδας.
Γεωγραφικά χωρίζεται από την υπόλοιπη Μακεδονία με τη νοητή γραμμή: ακρωτήριο Καραμπουρνού – όρος Χορτιάτης – υψώματα νότια των στενών της Ρεντίνας.
Η γεωμορφολογία της Χαλκιδικής είναι πολύ χαρακτηριστική: μπορούμε να πούμε ότι πρόκειται για ένα κεκλιμένο επίπεδο το οποίο υψώνεται από τη Δύση προς την Ανατολή.
Η Χαλκιδική είναι περιοχή ημιορεινή: τα πεδινά εδάφη καταλαμβάνουν το 25%, τα ημιορεινά το 51% και τα ορεινά το 24%.Τα κυριότερα όρη της είναι: ο Χολομών (1.165 υψ.), το Στρατονικόν Όρος (823 υψ.), ο Ίταμος (753 υψ.) και ο Άθως (2033 υψ.). Ποτάμια δεν υπάρχουν, όμως οι μεγαλύτεροι χείμαρροι (όπως ο Χαβρίας, ο Ολύνθιος, ο Ανθεμούς κ.λ.π.) και οι διάσπαρτοι υγροβιότοποι συντηρούν τη χλωρίδα και πανίδα της περιοχής.
Το μεγαλύτερο μέρος της χερσονήσου το καταλαμβάνει ο νομός Χαλκιδικής. Το βορειοδυτικό τμήμα της ανήκει στο νομό Θεσσαλονίκης, ενώ η χερσόνησος του Αγίου Όρους αποτελεί ξεχωριστή διοικητική περιφέρεια. Ο νομός Χαλκιδικής έχει έκταση 2.886 τετραγωνικά χιλιόμετρα και πληθυσμό 107.432 κατοίκους σύμφωνα με την τελευταία απογραφή του 2001, ο οποίος κατανέμεται σε 14 δήμους. Πρωτεύουσα του νομού είναι ο Πολύγυρος με πληθυσμό περίπου 6.000 κατοίκους.
Πρόκειται για τόπο ευλογημένο και προικισμένο με σπάνιες φυσικές καλλονές. Εδώ συνδυάζεται απίθανα το γαλάζιο της θάλασσας και το πράσινο της στεριάς. Εδώ οι θαυμάσιες εναλλαγές βράχου-αγκάλης, ακρογιαλιάς-λοφίσκου, αμμουδιάς-πεύκου, κόλπου-βουνού συγκλονίζουν τον επισκέπτη καιι τον παροτρύνουν να μείνει για να απολαύσει τη δροσιά της διάφανης θάλασσας και να αναζωογονηθεί στα υπέροχα σκιερά της δάση.

Γνωρίστε τα μοναδικά αξιοθέατα της Χαλκιδικής

• Άγιο Όρος: το απέραντο Βυζαντινό μουσείο.
• Πετράλωνα: το σπήλαιο του αρχανθρώπου. Η "ακρόπολη" της παλαιοανθρωπολογίας.
• Αρχαία Όλυνθος: Κορυφαία πόλη της κλασικής περιόδου με το πιο οργανωμένο πολεοδομικό σύστημα.
• Αρχαία Στάγιρα: η γενέτειρα του Αριστοτέλη.
• Μονή της Αγίας Αναστασίας (9ος αιώνας)

Αρχαιολογικοί χώροι - Μνημεία Χαλκιδικής

• Το ιερό του Άμμωνα Δία και το ιερό των Νυμφών και του Διόνυσου στην Καλλιθέα.
• Τα ερείπια του κάστρου της Ποτίδαιας και η διώρυγα της Ποτίδαιας.
• Λείψανα της οχύρωσης της αρχαίας Τορώνης και το κάστρο της Ληκύθου στην Τορώνη.
• Κατάλοιπα των μεταλλευτικών εκκαμινεύσεων στην Ολυμπιάδα.
• Η ρωμαϊκή αγροικία στη Μ. Κύψα της Ν. Φώκαιας.
• Παλαιοχριστιανικές Βασιλικές: i) της Νικήτης (Αγίου Γεωργίου, Ελιάς, Σωφρονίου, με το θαυμάσιο ψηφιδωτό δάπεδο και μοναδικό μαρμαροθέτημα- όλες του 5ου αιώνα). ii) Αγίου Αθανασίου στην Τορώνη. iii) στο "Ζέπκο" της Ολυμπιάδας κ.α.
• Πύργοι και Κάστρα: Βυζαντινός Πύργος (1405) στου Ζωγράφου, Πύργος του Αγίου Παύλου (1407) και Πύργος Σταυρονικήτα (1543) στη Ν. Φώκαια, Πύργος στα Μαριανά της Ολύνθου (1375), Πύργος της Κρούνας στην Ιερισσό, Πύργος του Προσφορίου στην Ουρανούπολη (13ος αι.), το Φραγκόκαστρο της Ουρανούπολης (13ος αι.), Πύργος της Γαλάτιστας (14ος αι.),Πύργοι των Σταγίρων (16ος αι.) κ.λ.π.
• Κατάλοιπα μοναστηριακών μετοχιών: Εκκλησία και βοηθητικά κτίρια στου Ζωγράφου, Μετόχι Αγίου Παντελεήμονος στα Φλογητά, Μετόχι Τριπόταμου στο Ν. Μαρμαρά, Μετόχια Κουτλουμουσίου και Ζωγράφου στον Άγιο Νικόλαο κ.λ.π.
• Ενοριακοί ναοί με ξεχωριστό ενδιαφέρον: του Αγ. Δημητρίου της Αθύτου (1858)), του Αγ. Παντελεήμονος στην Καλλιθέα (1865), ο παλιός ενοριακός ναός του Πευκοχωρίου (19ος αι.), ο ναός της Κασσανδρείας με το παλαιοχριστιανικό υπέρυθρο, του Αγ. Αθανασίου της Συκιάς (1861), οι ναοί της Γαλάτιστας (19ος αι.), της Βάβδου, όπου βρίσκεται μαρμάρινος άμβων του 5ου αι., ο ναός των Σταγίρων, του Αγ. Νικήτα της Νικήτης με τις θαυμάσιες εικόνες του Παραλή κ.λ.π.
• Ξωκλήσια: Ο μικρός βυζαντινός ναός πάνω από το ιερό του Διονύσου στην Καλλιθέα, το ξωκλήσι της Παναγίας Φανερωμένης με τοιχογραφίες του 16ου αι. στη Ν. Σκιώνη, ο κοιμητηριακός ναός της Νικήτης του 16ου αι., από τον οποίο σώζεται το κεντρικό κλίτος με τοιχογραφίες της ίδιας εποχής, το προσκύνημα της Παναγίας στη Μ. Παναγία (1863) με ενδιαφέρον ξυλόγλυπτο τέμπλο, του Αγίου Νικολάου στο "Σελιό" του Πολυγύρου κ.λ.π.
• Οικισμοί με ενδιαφέροντα στοιχεία λαϊκής αρχιτεκτονικής: Αρναίας, Γαλάτιστας, Νικήτης, Αγίου Νικολάου, Συκιάς, Παρθενώνα (β. του Ν. Μαρμαρά), Αθύτου, Παλιουρίου, Καλάνδρας, κ.α.
• Άλλα αξιοθέατα: οι νερόμυλοι της Γαλάτιστας, Ανεμόμυλοι Συκιάς και Κασσανδρείας, Μύλοι της Νικήτης, το λουτρό των Σταγίρων, τα Δημαρχεία Αρναίας, Πολυγύρου και Κασσανδρείας, το άγαλμα του Αριστοτέλη.